Шиқылдауық немесе түйеқұлақ қорық жануарларының асыраушысы. Пищуха или сеноставка кормилец зверей заповедника.

Шиқылдауық немесе түйеқұлақ қорық жануарларының  асыраушысы.

      Бұл кішкентай аңның 75-290 грамм аралығында салмағы бар; денесінің ұзындығы 20-22 сантиметр . Шиқылдауықтың терісі сұр және қызыл сарыдан қоңырқай түстестеріде кездеседі, құйрығы болмайды ал құлақтары қысқа және жалпақ. Бұл кішкентай аң тас қорымдарында және ағаш тамырларындағы індерде өмір сүреді. Шиқылдауықтарды биіктігі 2700 метрге жететін таулардан және ормандардан кездестіруге болады. Шындығында олар өте қорқақ, кішкентай қауіп төнсе немесе қатты дауыс шықса барлығы қашып тығылады. Бірақ 10-15 минут қозғалмай күтіп отырса, кішкентай аңдар індерінен шығып өз жұыстарына кіріседі. Ал бұлардың жұмыстары маңызсыз деуге келмейді. Түйеқұлақтар шынымен кәсіптік түрде қысқа шөп әзірлеумен айналысады. Жаз мезгілінің ортасынан бастап бұл кішкентай жануарлар әр түрлі шөптерді өткір тістерімен қыйып, күнге жақсылап кептіру үшін күн көзіне жұқалап жайып тасиды. Осылайша күні-бойы шөппен немесе шөпсіз шаршамай жүгіреді. Шөп толық кепкен кезде ұзақ мерзімді сақтауға қояды; үлкен тас-қорымдардың астына немесе ормандарда  шырша, май самырсын немесе үлкен балқарағай ағаштарының астына үйіп жинайды. Бұл үйіліп жиналған шөптің биіктігі бір жарым метрге дейін ал салмағы 80-100 килограмға жетуі мүмкін. Орманшылардың айтуы бойынша шиқылдауықтар өмір сүретін бір километр квадрат жерде шиқылдауықтар  10 тонна кепкен шөп жинаған. Әрине бұл шөптің барлығын түйеқұлақтар жеп тауыспайды, жұп тұяқты аңдар жасыл шөпті рахаттана азық етеді. Түйеқұлақтар күндіз түні белсенді өмір кешеді. Олар қысқа ұйқыға кетпейді сондықтан қыста жиналған шөті азық етеді. Шөп қоректілер түйеқұлақ дайындаған шөпті тонаса, түйеқұлақтың өзіне де аңшылық ететін аңдар жетерлік олар: бұлғын, қаракүзен, аққалақ, ақкіс, түлкі және басқа да әлі жететін жыртқыш аңдар. Бұл кішкентай еңбекқор аң Батыс-Алтай қорығында кеңінен таралған.

Материалды дайындаған аңшылық маманы Кінәзханов Ж.Н.

Этот маленький зверек весит всего от 75 до 100 граммов; длина его тельца 20-22 сантиметра. Шубка пищухи серая, нередко с рыжим или бурым оттенком, хвоста нет, уши короткие и широкие. Живут зверьки в норах, под корнями деревьев, в пустотах между камнями. Их можно встретить и в лесу, и высоко в горах – до 2700 метров. пищухи своей беготней в состоянии оживить любой ландшафт. Правда, они весьма пугливы, и при малейшем намеке на опасность раздается звонкий свист – мол, прячьтесь все! Но стоит посидеть неподвижно минут 10-15, как зверьки снова  вылезают из норок и принимаются за свои дела.

А дела у них немаловажные. Название «сеноставка» возникло не на пустом месте; пищухи вполне серьезно и профессионально занимаются заготовкой сена на зиму. Начиная с середины лета, зверьки острыми резцами срезают отдельные травинки, перетаскивают в удобное для сушки место и раскладывают тонким слоем на солнце. Весьма чувствительны к непогоде и перед затяжными дождями резко снижают активность, прекращая заготовку корма за день-два до непогоды . Если собирается дождь, или ночь обещает быть влажной и холодной, сеноставки прячут свои заготовки по камни, валежины, густые кроны деревьев, а как только проглянет солнце – раскладывают снова. Так и бегают без устали целыми днями – то с травой, то без нее.

Когда сено просохнет, сеноставки укладывают его на, так сказать, длительное хранение: под большой камень, под скалу, а в лесу – под ветвями у ствола пихты, ели, кедра. Стожки сена, заготовленного пищухами, могут достигать полутора метров высоты и массы 80-100 килограммов! Лесники рассказывали, что порой на одном квадратном километре лесных угодий сеноставки складывали на зиму до 10 тонн сухой травы.

Конечно, сами пищухи такую массу не съедают, и сеном из стожков с удовольствием кормятся все копытные животные. Пищухи активны днём и в сумеречное время. Они не впадают в спячку, поэтому зимой питаются заготовленным сеном. Пока травоядные хрумкают высушенную травку, на крошек-заготовителей охотятся хищники: соболь, норка, колонок, горностай, лисица и другие. Этот небольшой трудолюбивый зверек широко распространен в Западно-Алтайском заповеднике.
Материал подготовлен охотоведом Кінәзхановым Ж.Н.