Тоқылдақ. Дятел

Тоқылдақ

               Тоқылдақ (лат. Picidae) - тоқылдақ тұқымдасынан шыққан орман құсы. Ұзындығы 42-49 см, салмағы 250-450 г, қанаты 64-80 см. Тоқылдақтардың денесі бұйра, шоқты. Қауырсындарының түсі әртүрлі, көптеген түрлерде ашық (қара, жасыл немесе түрлі-түсті).

               Ол отырықшы өмір салтын ұстанады, бірақ қыста ол негізгі биотоптардан тыс жерлерде шағын саяхат жасай алады. Ол негізінен қылқан жапырақты және аралас, бірақ кейде кең жапырақты орманды мекендейді. Ол үздіксіз тайга массивтерінде де, орманның кішкентай аралдарында, соның ішінде даланың ортасында орналасқан.

               Ол құмырсқалар мен қоңыздарға артықшылық бере отырып, көптеген ксилофагты жәндіктерді жейді. Өсімдік тағамдары диетаның өте аз бөлігін құрайды – негізінен жемістер, жидектер және қылқан жапырақты тұқымдар.

               Көбею өмірінің бірінші жылының соңында басталады, моногам. Жұптар бір маусымда қалыптасады, дегенмен бір жер бөлігін пайдалану кезінде келесі жылы қайта қосылу жиі кездеседі.

               Батыс-Алтай қорығында ол Иванов пен Линей жоталарының беткейлерінде кездеседі.

               Тоқылдақтардың өмір сүру ұзақтығы олардың түрлеріне байланысты, тоқылдақтар арасындағы ең үлкен ұзақ өмір сүретін тоқылдақ, тоқылдақтар отбасының бұл өкілі 30 жылға дейін өмір сүре алады. Ең көп таралған тоқылдақ орта есеппен 10-11 жыл өмір сүреді. Бар тоқылдақтардың түрлері (мысалы, жасыл ағаш кесуші), олардың өмір сүру мерзімі 7 жылдан аспайды.

               Қызықты деректер:

- Бұл құстар тұқымдасының ең үлкен түрі – патша тоқылдағы. Оның ұзындығы жарты метрден асады.

- Тоқылдақ ағашқа секундына 20-25 рет соққы бере алады (бұл пулеметтің жылдамдығынан екі есе көп) күніне 8000-12000 рет.

- Үлкен энергия шығындарының арқасында тоқылдақ үнемі аштық сезінеді. Мысалы, қара тоқылдақ (Солтүстік Америка жақтан) бір отырыста 900 қоңыз

құртын немесе 1000 құмырсқаны жей алады; жасыл тоқылдақ күніне 2000 құмырсқаны жейді.

- Тоқылдақтар өздері үшін жасаған ұялар көбінесе бірнеше маусымда қолданылады.

Материалды ҒМЭАжТ бөлімінің маманы Нұрахметова Ә.К. дайындады.

Фото авторы Клименко А.А.

Дятел

Дятел (лат. Picidae)  - лесная птица из семейства дятловых. Длина 42—49 см, вес 250—450 г, размах крыльев 64—80 см. Тело у дятловых - вальковатое, коренастое. Окраска оперения разнообразна, у большинства видов яркая (чёрная, зелёная или пёстрая). 

Ведёт оседлый образ жизни, однако зимой может совершать небольшие кочёвки за пределы основных биотопов. Населяет спелые высокоствольные леса, преимущественно хвойные и смешанные, но также иногда и широколиственные. Селится как в сплошных таёжных массивах, так и на небольших островках леса, в том числе и расположенных посреди степи.

Употребляет в пищу самых разнообразных насекомых-ксилофагов, при этом отдавая предпочтение муравьям и жукам. Растительные корма составляют очень незначительную долю рациона — в основном это плоды, ягоды и семена хвойных пород деревьев.

К размножению приступает в конце первого года жизни, моногам. Пары образуются на один сезон, хотя при использовании одного и того же участка нередко воссоединяются вновь на следующий год.

В Западно-Алтайском заповеднике встречается по склонам Ивановского и Линейского хребтов.

Продолжительность жизни дятлов зависит от их вида, самым большим долгожителем среди дятлов является дятел-господарь, этот представитель семейства дятловых может доживать до 30 лет. Самый распространенный пестрый дятел в среднем живет 10-11 лет. Есть в виды дятлов (например, зеленый дятел) чей срок жизни составляет не более 7 лет.
Интересные факты:

-         Самый крупный вид из этого семейства птиц является королевский дятел. Его длина достигает более полуметра.

-         Дятел способен совершать удары по дереву со скоростью 20–25 раз в секунду (что почти вдвое превышает скорость работы пулемета) 8000–12000 раз в день.

-         Из-за огромных энергозатрат дятел постоянно испытывает голод. К примеру, черный дятел (родом из Северной Америки) в один присест может съесть 900 личинок жуков или 1000 муравьев; зеленый дятел съедает до 2000 муравьев в день.

-         Гнезда, которые дятлы сделали для себя, чаще всего используются на протяжении нескольких сезонов.

Материал подготовлен специалистом отдела НМЭПиТ Нұрахметововй Ә.К.

Автор фото Клименок А.А.