Тауыскөзді көбелек. Бабочка павлиний глаз.

Тауыскөзді көбелек  (лат. Aglais io, ертерек лат. Inachis io)  күндізгі тауыскөзді көбелек — нимфалид тұқымдасынан тауыскөзді көбелек (Nymphalidae). Алдыңғы қанатының ұзындығы – 27-31 мм. Қанаттарын жаюы 62 мм дейін. Аналықтары көбінде аталықтарынан үлкенірек болады. Қанаттарының негізгі түсі қызыл-құба, қызыл-қоңыр. Қанаттарында ашық көк дақтары бар 4 үлкен «көздері» орналасқан. Тауыскөзді көбелектің күндізгі бояуына суық пен жылу әсер етеді. Қанаттарының төменгі бөлігі – толқынды ашығырақ ирек сызықтармен қатарласқан қара-қоңыр түстес. Батыс-Алтай қорығында негізгі мекендеу жерлері болып алаңдар, шабындық, шалғындар, орман жиегі, өзендер мен су қоймаларының жағалаулары есептеледі. Теңіз деңгейінен 2000-2500 м биіктікке көтеріледі. Ересек көбелектер: түйетікен, қоңыраугүл, көксағыз және тағы басқа сияқты гүлдердің шәрбатымен қоректенеді. Ересек көбелектер әдетте ағаштардың қуыстары сияқты қараңғы жерлерде қыстайды. Олар өз қанаттарын жинайды да ұйықтайды. Жиналған күйде көбелектің қанаттарының түсі айналасындағы түстермен бірігіп, көбелектерді байқалмайтындай етеді. Көбелектер қыстық ұйқыдан сәуірдің  соңында – мамырда оянады. Жұлдызқұрттар екіүйлі қалақайдың жапырақтарын, талдың, таңқурайдың жапырақтарын жейді.

Өмірлеріндегі қызықты жайттар:

Жаз кездерінде көбелектер ұйықтамайды, олар өте белсенді болады.

Көбелектер мыңдаған жылдар бұрын өмір сүрген, себебі олардың суреттерін египет ғимарат қабырғасындағы суреттерден кездестіруге болады.

Көбелектің көзі 6000 кішкентай линзадан тұрады. Жапырақтарға отырып, олар оның дәмін сезе алады. Ұшу үшін көбелектерге күннің қызуы керек.

Көбелектер өсімдіктерді тозаңдандыру бойынша аралардан кейінгі екінші орында. Ең ірі көбелек болып Атлас тауыскөзді көбелегі есептеледі. Оны көбінде құспен шатастырады, себебі қанаттарының жайғандағы көлемі 30 сантиметрден асады.   

Өмірінің қысқа уақытында аналығы 1000 жұмыртқаға дейін салады. 

Әр көбелек өзінше әдемі және көзді қуантпай тұра алмайды. Қоршаған ортаның құндылықтары туралы естен шығармай, табиғатты қорғауға тырысуымыз керек.

Ақпарат ҒМЭАжТ бөлімініңмаманы И.Н. Завьяловамен дайындалды.

Фотосурет авторы А.А. Клименко

Павлиний глаз (лат.Aglaisio, ранее лат. Inachisio)дневной павлиний глаз — дневная бабочка из семейства нимфалид (Nymphalidae). Длина переднего крыла — 27—31 мм. Размах крыльев до 62 мм. Самки чаще всего несколько крупнее самца. Основной фон крыльев красно-бурый, красно-коричневый. На крыльях располагаются 4 крупных «глазка» с голубыми пятнами. На окраску дневного павлиньего глаза оказывают влияние холод и тепло, действовавшие на куколку. Нижняя сторона крыльев покровительственной окраски — чёрно-коричневого цвета, с рядами волнистых более светло окрашенных извилистых линий.Основными местами обитания в Западно-Алтайском заповеднике являются-поляны, луга, лесные опушки, берега рек и водоёмов. Поднимается в горы на высоту 2000—2500 м над уровнем моря.Взрослые бабочки: питаются нектаром из цветов, включая чертополох, колокольчик, одуванчик и многие другие.Взрослые бабочки зимуют, как правило, в темных местах, таких как дупла на деревьях. Они складывают свои крылья и спят. В сложенном виде цвет крыльев сливается с окружающих им фоном, делая бабочек совершенно незаметным. Просыпаются бабочки от зимней спячки в конце апреля – мае.

Гусеницы: едят листья крапивы двудомной, ивы, малины

Интересные факты из жизни:

В летние время у бабочек нет периода сна, они постоянно активны.

Бабочки существовали тысячу лет назад, так как их изображения можно встретить на египетских фресках.

Глаза у бабочки состоят из 6000 маленьких линз.

У бабочек вкусовые рецепторы находятся на лапках. Садясь на лист, они могут ощущать его вкус.

Для полета бабочкам нужно солнечное тепло.

Бабочки занимают второе место после пчел по опылению растений.

Самой крупной бабочкой считают павлиноглазку Атлас. Её часто путают с птицей, так как размах крыльев составляет больше 30 сантиметров.

За кроткий срок жизни самка способна отложить более 1000 яиц.

Каждая бабочка по-своему красива и не  может не радовать глаз. Нужно не забывать о ценности окружающей среды, и стараться оберегать природу.

Материал подготовлен специалистом отдела

НМЭПиТ Завьяловой И.Н.

Автор фото Клименко А.А.