Таугүл – қорық тұңғиығына көктен жауған күлгін жұлдыз. Сверция – фиолетовая звезда, павшая с неба на заповедные дали.

Жаз ортасында таудағы өсімдіктерге көз салшы, ондағы биік далалық шөптердің қалың нуы арасында көрінбей қалған шағын және сыйлы қою күлгін түсті өсімдік гүлдеп тұр. Жоғары бүгілген өткір ұшты симметриялы жапырақтарымен ол сүйкімді өсімдік тек өте байқампаз жолаушының көзіне ғана түседі.    
Таугүл (Swertia) – Көкгүлдер (Gentianaceae) тұқымдастығына жататын шөптесін өсімдіктер тобында. Көкгүлдің жақын туысы. Таугүлдің ғылыми атауының синонимі – Офелия, бұл атау ол өсімдіктің сыйлылығы мен сиқырлығы туралы қиялды одан арттыра түседі. 
Батыс-Алтай қорығының аумағында Таугүлдің бір ғана түрі (Swertia obtusa) өседі. Альпілік және субальпілік алқаптарда өседі, өзендердің жағаларында, селдір тоғайлы жерлерде өседі. Ол оқымысты ғалымдардың және сондай-ақ қарапайым тауға шығатын адамдардың сүйікті өсімдігі болып табылады.  
Тамыр жанындағы жапырақтары – эллиптикалық, сабақты – қандауырлы, көбінесе қарама-қарсы орналасқан болып келеді. Тұқымы – ұсақ тегіс дәндері бар қорапша. Гүлдегенде өсімдіктің сыртқы бейнесі әсерлі тамаша және керемет сұлулыққа ие болады. Таугүлдің гүлдеуі күлгін жұлдыздармен ұқсас келеді, сондықтан көкте жиналған Плеяда сынды күлгін түсті Плейонамен салыстыруға келеді. 
Медицинадан тыс емде таугүл сығындысының негізінде жасалған өнімдер қолданылады. Халық емінде шөп пен тұнбалар әзірлейді. Бұл өсімдік бауырды емдейтін, құрттарға қарсы, сергітетін, асқорытуды жақсартып, тәбетті ашатын қасиеттері бар екені белгілі. Ғалымдар таугүлді қолданған өнімдермен емдеуде кері әсер бар екендігін анықтады, ол қан қоюлану үрдісін баяулататын және қатерлі ісіктің болған кезінде химия терапиясының өтуіне кедергі келтіреді.  
Будда мәдениетінде, грек мифтарында және әлем елдерінің аңыздарында айтылады. Кейбір түрлері қорғалатын мәртебеге ие және Ресей Федерациясының Қызыл кітабына енгізілген, сондай ақ Балтика маңайы мен Беларусь аймақтарында күзетіледі.   
Материал ҒМЭАжТ бөлімінің зертханашысы Ю.Матковамен дайындалған. 
Фотосурет автордікі

Глянешь среди лета в горах на растительность, а там затерявшись в густых зарослях высоких луговых трав, цвётет миниатюрное и изящное растение благородного тёмно-фиолетового цвета. Аккуратная, с симметричными остроконечными лепестками, загнутыми к верху, она радует глаз только особо внимательного путника. 
Сверция (Swertia) – род травянистых растений семейства Горечавковые (Gentianaceae). Ближняя родственница Горечавки.Один из синонимов научного названия сверции - Офелия, что ещё больше пробуждает к фантазиям о ее благородности и неком волшебстве. 
На территории Западно-Алтайского заповедника произрастает лишь один вид – Сверция тупая (Swertia obtusa).Растет на альпийских и субальпийских лугах,в разнотравных ерниках и редколесьях, по долинам рек. Является излюбленным растением как учёных ботаников, так и простых любителей походов в горы.
Прикорневые листья – эллиптические, стеблевые – ланцетные, часто супротивно расположены. Плод – коробочка с плоскими мелкими семенами. При цветении внешний вид растения имеет совершенно чудесную и неземную красоту. Соцветия сверции схожи с фиолетовыми звёздочками, потому можно сравнить её с фиолетовой Плейоной из скопления Плеяд на небе. 
В нетрадиционной медицине используются препараты на основе экстрактов сверции. В народной изготавливают отвары и настои. Известно, что данное растение лечит печень, является антигельминтным, противолихорадочным, тонизирующим, улучшающим пищеварение и аппетит. Учеными выявлены также и отрицательные свойства лечебных препаратов с применением сверции, так как некоторые из них замедляют процесс свёртывания крови и препятствуют проведению химиотерапии при наличии злокачественных опухолей.
Упоминается в буддийской культуре, в греческих мифах и в сказаниях народов мира. Некоторые виды имеют охранный статус и внесены в Красную книгу Российской Федерации, а также охраняются на территории Прибалтики и Беларуси. 
Материал подготовлен лаборантом отдела НМЭПиТ Матковой Ю.А. 
Фото автора