Сұр шымшық. Большая синица.

Сұр шымшық(лат.Parusmajor) – торғай тәрізділер отрядының, шымшық тұқымдасынан шыққан кең таралған құс. Еуропа, Таяу Шығыс, Орталық және Солтүстік Азияның бүкіл аумағында мекендейді. Батыс Алтай мемлекеттік табиғи қорығында ол әртүрлі ормандарда, әдетте ашық жерлерде, су қоймаларының жағасында кездеседі. Бұл қоныс аударатын құс емес, өте қатал қыстан басқа уақытта қоныс аудармайды,. Аязды қыста құстар суықтан емес, аштықтан өледі – денесін жылыту үшін дірілдейді және көп күш жұмсайды. Сақылдаған аязда  кейде он сұр шымшықтың тоғызы өледі. Егер жылы қауырсындар құстарды суықтан құтқарса, онда аштықтан құтқаратын нәрсе аз. Мұнда адамдар құстарға көмекке келуі керек. Құстарға жылдың қатал уақытында аман қалуын жеңілдету үшін әр аулада астауларды орнату қажет. Сұр шымшық–біздің астаулардың тұрақты мекендеушісі.Қатты аязда құстар аштықтан өлмеуі үшін астауды тұздалмаған немесе қуырылмаған күнбағыс немесе асқабақ тұқымдарымен толтыруға болады. Тары, бидай, сұлыжармасы: мұндай дәнді дақылдар барлық дәнқоректілерге ұнайды, сұр шымшықтар да ерекшелік емес. Қатты қайнатылған үгітілген жұмыртқа энергияны сақтау үшін қажет ақуыздың құнды көзі болып табылады. Қатты аязда құстар үшін өте қоректік жаңа, тұздалмаған май және сары май, бұл құнды энергия көзі.Сұр шымшықтарды қуырылған шекілдеуікпен, тұзды және ащы тағамдар, бүлінген тағамдар мен нанмен тамақтандыруға болмайды. Шымшықтардың басқа түрлерінен айырмашылығы, сұр шымшықтар өзінің қысқы қорын жасамайды, бірақ басқа құстарға жасырылған жемді шебер тауып жейді.Көшедегі астау - құстың тойымды қысқа мүмкіндігі.  Оның дүкенде сатып алынған немесе өзіңіз жасағаны сияқты қандай болатыны маңызды емес. Құстарға арналған дәмді дәндер мен үгінділер арзан іске тұрарлық, бірақ сіз жасаған игі іс баға жетпес. Кішкентай бір уыс тәттілер сұр шымшықтың өмірін сақтап қалады және ол суық түнде қатып қалмай таңертеңге дейін өмір сүреді, сонымен қатар көктемге дейін шыдай алады!

Ақпарат ҒМЭАжТ бөлімініңмаманы И.Н. Завьяловамен дайындалды.

Большая синица или большак  (лат. Parus major) - широко распространённая птица из семейства синицевых, отряда воробьинообразных. Обитает на всей территории Европы, Ближнего Востока, Центральной и Северной Азии. В Западно-Алтайском государственном природном заповеднике  встречается в разнообразных лесах, обычно на открытых участках, опушках, по берегам водоёмов. Это не перелётная птица, не мигрирует с наступлением зимы, кроме очень суровых зим.  Морозной зимой птицы погибают не от холода, а от голода - чтобы согреть свое тельце синица дрожит и тратит много энергии. В трескучие морозы порой погибают девять из десяти синичек. И если от холода птиц спасают их тёплые перья, то от голода мало, что может спасти. Здесь на помощь пернатым должны прийти люди. Необходимо установка кормушек в каждом дворе для того, чтобы птичкам легче было пережить суровое время года. Большая синица - постоянный обитатель наших кормушек.Чтобы птицы не погибли от голода в сильный мороз, кормушку можно наполнить: не солеными и не жареными семенами подсолнуха или тыквы. Просо, пшеница, овсянка: такие злаковые культуры по душе всем зерноядным, и синички не являются исключением. Сваренное вкрутую натертое яйцо является ценным источником белка, незаменимого для сохранения энергии. В сильные морозы для птичек очень питательно свежее, не соленое сало и сливочное масло, это ценный источник энергии.Подкармливать  синичек нельзя: жареными семечками, соленой и острой пищей, испорченными продуктами и  хлебом. В отличие от других видов синиц, собственных зимних запасов большая синица не делает, однако умело находит и употребляет в пищу корма, спрятанные другими птицам.Кормушка на улице - шанс птицы на сытую зиму. И не важно, какой она будет: купленной в магазине или сделанной своими руками. Вкусные зёрнышки и крошки для пичуг стоят копейки, зато доброе дело, которое вы сделаете - неоценимо. Небольшая горсть вкусностей спасет жизнь синички, и она не только не замёрзнет холодной ночью и доживёт до утра, но и продержится до весны!    

Материал подготовлен специалистом отдела

НМЭПиТ Завьяловой И.Н.