Сойка

Жорғаторғай

Жорғаторғай -  (лат. Garrulus glandarius) - торғайтәрізділер отрядының тұқымдасына жататын құс.

         Құстың қауырсыны ерекше тартымды келбетімен ерекшеленеді. Баста кішкентай болса да, бірақ өте айқын қара түсті, ал маңдайда және тәжде сұр-ақ ою-өрнек тартымды көрінеді. Мойынның артқы жағы, сондай-ақ бастың артқы жағы сарғыш-қызғылт реңктермен боялған, ал кеуде мен іште қараңғы реңктер бар. Осындай жарқын көрікке, сондай-ақ күнделікті өмір салтына қарамастан, жорғаторғайды табиғатта кездестіру оңай емес. Бұл құстар өте қорқақ, сондықтан өте сақ. Олар тығыз таулы жерлерде жасырынып, кішкене қозғалыстар мен дауыстарға бірден жауап береді. Сонымен қатар, олар туыстарына ықтималды қауіп туралы айқайлап хабарлайды. Жорғаторғайлар қауіпті зат олардың көру аймағынан жасырылғанша ұқсас дыбыстар шығарады. Мұндай қырағылық үшін бұл құстарды көбінесе орман күзетшілері деп атайды.

Жорғаторғайдың қорегі негізінен өсімдік тектес тағамдық заттардан тұрады. Бұл құстар көбінесе сұлы, бидай, күнбағыс, бұршақ және т. б. тұқымдарын табатын ауылшаруашылық алқаптарында кездеседі.

Өмірдің бірінші жылында жорғаторғайлар көбеюге дайын, ал жұптасу маусымы ерте көктемде басталады.

Батыс-Алтай қорығында жорғаторғайларды Линейский және Көксу жоталарында кездестіруге болады.

Жорғаторғайлар  тек тартымды ғана емес, сонымен қатар пайдалы құстар. Олар әртүрлі тұқым материалдарын тасымалдауға қатысатындығымен қатар, көптеген зиянды жәндіктерді жояды. Өкінішке орай, адам мұндай факторларды ескермейді, өйткені бұл құстар көптеген ән құстарының ұяларын бұзады деп санайды. Шын мәнінде, жорғаторғайлардың тіршілік етуі басқа құстардың жалпы санына теріс әсер ететінін дәлелдей алмады.

Материалды ҒМЭАжТ бөлімінің маманы

Нұрахметова Ә.К. дайындады.

Фото авторы Премина Н.В.

Сойка

Сойка (лат. Garrulus glandarius) – птица рода соек семейства врановых отряда воробьинообразных.

Оперение птицы отличается необыкновенно привлекательным внешним видом. На голове располагается хотя и небольшой, но весьма заметный хохолок черного цвета, а на лбу и на темени привлекательно контрастирует серовато-белый орнамент. Задняя область шеи, а также затылок окрашены в бежево-розовых тонах, при этом на груди и на брюшке присутствуют более темные оттенки. Несмотря на столь яркое оперение, а также дневной образ жизни, сойку не так просто встретить в условиях природы. Эти птицы достаточно пугливые, а поэтому очень осторожные. Они мгновенно реагируют на малейшие движения и шорохи, скрываясь в густых зарослях. При этом они своими криками оповещают своих сородичей о возможной опасности. Сойки издают подобные звуки до тех пор, пока опасный объект не скроется с их поля зрения. За такую бдительность этих птиц часто называют лесными стражами.

Рацион питания сойки в основном состоит из пищевых объектов растительного происхождения. Эти птицы часто встречаются на сельхозугодьях, где они находят для себя семена овса, пшеницы, подсолнуха, гороха и т.д.

Уже к первому году жизни сойки готовые к размножению, а брачный период начинается ранней весной.

В Западно-Алтайском заповеднике соек можно встретить на Линейском и Коксинком хребте.

Сойки не только привлекательные, но и полезные птицы. Кроме того, что они принимают участие в перемещении различного семенного материала, они уничтожают огромное количество вредных насекомых. К сожалению, человек не берет во внимание подобные факторы, считая, что сойки разоряют гнезда многих певчих птиц. На самом деле, еще никому не удалось доказать, что присутствие соек негативно влияет на общую численность других птиц.

Материал подготовлен специалистом отдела НМЭПиТ

Нұрахметовой Ә.К.

Автор фото Премина Н.В.