Неліктен балауыз қоңызын байлаулы деп атайды? Почему жука восковика называют перевязанным?

 Сары топшыларында  жолақты өрнегі бар жәндік - бұл байланған балауыз  қоңызы (Trichius fasciatus). Оны тап осы сия жаққышының ұқыпсыз жағындыларына ұқсайтын  қара жолақтарына бола солай атайды екен. Денесінің мөлшері кішкентай - 10-15 мм шамасында. Денесінің үсті дөңес емес және күңгірт жалтырағы бар.  Еуразияның барлық аумағында таралған. Кең жапырақты ормандарда, шалғындарда кездеседі. Мекен ету жерінің оңтүстігінде бұл түр тек тауға ғана үйренген. Әсіресе жиі қолшатырлы,  аюбадам, тобылғы, итмұрын және т.б.  өсімдіктердің гүлдерінде  кездеседі.  Жұмыртқаларын  қайың мен көктерек тің шіріген сүректеріне салады.

Қоңыздардың алуан түрлері туралы қызықты колеоптерологиялық деректер:

·        Көптеген түрлерінде аналығы мен аталығы бір-бірінен сырттай айтарлықтай ерекшеленеді.

·        Жарық қоңыздар (Lampyridae  тұқымдасынан) да қоңыздарға жатады.

·        Табиғат түрлі қоңыздарға алуан түрлі қорғану механизмін ойлап тапқан, мысалға біреулері өтірік өліп қалғандай болса, енді біреулері қарсыласына  ащы сұйықтықты шашады.

·        Табиғатта улы қоңыздар да кездеседі. Дегенмен олар адамға қауіпті емес.

·        Әлемдегі ең ірі қоңыз ең кішкентай қоңыздан 800 есе артық.

·        Африкада   салмағы 100 грамм болатын  ірі голиаф - қоңыздар ( түрі Goliathus )  бар.

·        Қоңыздардың кейбір түрлері жұлдызды аспан бойынша жүре алады екен.

·        Тезек қоңыздары (Geotrupidae тұқымдасынан)  тезектен шарлар айналдырады, олар тіпті өз салмақтарынан 70-80 есе артық болады.

·        Қызыл қоңыздар (Coccinellidae тұқымдасынан)  да қоңыздар жатады, олардың әлемде 5000 –ға жуык түрлері бар екен.

·        Скараб қоңыздар (түрі Scarabaeus)  денесінің мөлшеріне қатысты есептегенде, бұлар біздің планетамыздағы ең мықты тіршілік иелері болып саналады екен.

·        Ұзақ өмір сүрудің рекорды златка- қоңызына (Burpestidae тұқымдасынан)  тиесілі, ол ұйқы балаңқұрты сатысында тіпті  47 жыл  болған.

·        Қоңыздардың барлығының өмірі 4 фазадан тұрады- жұмыртқа, балаңқұрт, қуыршақ және ересек түр.

·        Әлемдегі ең ірі қоңыз атауына геркулес- қоңызы  (Dynastes hercules) мен титан - ағашкескіш қоңызы (Titanus  giganteus) таласуда.

Материалды дайындаған  ҒМЭжТ бөлімінің зертханашысы

Ю.А. Лукьяненко

Фото авторы А.А. Клименко

Насекомое с нетипично полосатым узором на жёлтых надкрыльях – это восковик перевязанный (Trichius fasciatus). Называют его так из-за этих чёрных полос, похожих на неаккуратные мазки чернильной кисти. Размер его тела мал – всего около 10-15 мм. Поверхность тела практически невыпуклая и обладает матовым блеском, напоминающим восковой налёт. Распространен на территории практически всей Евразии. Встречаются на полянах в широколиственных лесах, на лугах. На юге ареала вид приурочен исключительно к горам. Особенно часто встречаются на цветах зонтичных, бузины, поповника, таволги, шиповника и т.д. Яйца откладывает в трухлявой древесине берёз и осин.

Интересные колеоптерологические факты о разных видах жуков:

·        У большинства их видов самки и самцы внешне очень заметно отличаются друг от друга.

·        Светлячки  (семейства Lampyridae) тоже относятся к жукам.

·        Природа создала самые разные механизмы защиты для разных жуков. Некоторые, например, притворяются мёртвыми, а другие прыскают в противника едкой жидкостью.

·        В природе встречаются и ядовитые жуки. Правда, для человека они всё равно не опасны.

·        Самый большой в мире жук крупнее самого мелкого почти в 800 раз.

·        В Африке водятся крупные жуки-голиафы (рода Goliathus), которые могут весить до 100 граммов.

·        Некоторые виды жуков умеют ориентироваться по звёздному небу.

·        Жуки-навозники (сем. Geotrupidae) способны перекатывать шарики навоза, которые весят больше, чем они, в 70-80 раз, а то и больше.

·        Божьи коровки (сем. Coccinellidae) тоже относятся к жесткокрылым, то есть к жукам. Всего в мире известно около 5 тысяч разных их видов.

·        Жуки скарабеи (рода  Scarabaeus) являются самыми сильными живыми существами на нашей планете, если считать относительно размеров тела.

·        Рекорд долгожительства принадлежит жуку-златке (сем. Burpestidae), который провёл в стадии спящей личинки целых 47 лет.

·        Жизнь всех видов жуков имеет четыре фазы — яйцо, личинка, куколка и взрослая особь.

·        За звание крупнейшего в мире жука борются жук-геркулес (Dynastes hercules)  и титан-дровосек (Titanus  giganteus).

·        Среди всех групп живых существ, населяющих нашу планету, жуки являются крупнейшей.

Материал подготовлен лаборантом отдела НМЭПиТ Лукьяненко Ю.А.

Автор фото А.А. Клименко