Қорық ормандарының күзгі жапырақтары. Осенние листья заповедных лесов.

Алтай тауларының ормандарының арасында жатқан қорық қарағай мен құрғақ шөптің иісіне толы тамыздың соңғы күндері көрініс тапты. Күз келді. Қорық ормандарында түнгі қараңғылық пен тыныштық орнады. Жерге түскен  жапырақтар барлық жерде шіріп кетті. Тіпті Линейский жотасы күзгі салқындыққа толығымен еніп, ағаштар мен бұталар жалаңаш күйге еніп, осылайша жауапсыз белгілердің бос парағының үйлесімін, яғни абсолютті тыныштықты бұзды. Жарық бола бастады. Таңертең көтеріліп келе жатқан күн сәулесімен айналадағылардың бәрі ояна бастағандай, аспанды жылы түске бояп, қараңғы бұлттарды жарып шыққан сәулелер жарқырап тұрғанымен, күзгі суық енді орман кеңістігінде мәңгілікке орнықты. Жергілікті тұман қабырғалары тоңып, дымқыл тартқан, күз ортасының таяп келе жатқандығын сезгендей бойына суықты сіңірген кордондарға апаратын жолдар мен соқпақтарды төсеп тастады, тұманнан соң ауа неғұрлым салқын болады. Сарғайған шөптерде және өсімдіктердің қатқыл діңгектерінде шық жатпайтын болды – жылы айлар уақыты өтті. Шөптер мен бұтақтардың үстінде жататын шық көмескі жамылғы тәрізді. Ертеңгілік таңдағы салқын самал ауа тамақтан мықтап алып, өкпеге шаншитын суық болып қадалады. Қарағай мен самырсындардың арасынан абыл-сабыл болып қыстайтын құстар қанаттарын жайып, ылғалды мамықтарын тарауда. Жылы жаққа ұшатын құстар Батыс Алтайдың суыған аймағын әлдеқайда бұрын тастап кеткен.  Қара Оба маңында өсіп қалған қонжығы бар аю кешегі жауыннан шайылған соқпақ жолдармен, аңдардың ізімен қыстық ұйқыға дайындалуға кетіп бара жатқандай.

Кордонның айналасындағы қоршаған табиғат жерге әдемі ақ көрпедей болып, аппақ мұздаған жанымызды шымырлаған қар қабатының астында ұйқыға кеткелі тұрғандай сезімге бөлейді, сібір шетені отпен оранғандай қызыл түске боялып қыс оны сөндіре алмайтындай лаулап тұр.   

Материал ҒМЭАжТ бөлімінің зертханашысы Ю.Матковамен дайындалды.

Фотосуреттің авторы Д.Матков

Залёгший среди лесов алтайских гор заповедник счёл последние душные августовские деньки, наполненные запахом хвои и сухой травы.

Наступила осень. В заповедных лесах всё ещё царствовала густая ночная темнота и умиротворённая тишина. Всюду гнили опавшие листья. Даже Линейский хребет уже полностью погрузился в осеннюю промозглость, чуть шелестя на сквозняке оголёнными теперь ветвями деревьев и кустарника, тем самым разрушая гармонию пустого листа невменной нотации, то есть абсолютное затишье.

Начало светлеть. Покуда пробуждалось всё вокруг в свету восходящего поутру солнца, мажущего небеса тёплыми акварельными оттенками, лучами пробиваясь сквозь хмурые тучи, мир становился светлее и добрее, однако липкий холод теперь навсегда поселился в лесные просторы. Спозаранку позёмный туман устлал щебень дорог и тропинок, ведущих к кордонам, чьи стены промёрзли и отсырели, впитывая в себя последы приближающейся середины осени, по окончании которой воздух станет значительно холоднее. Роса на тонких пожелтевших жухлых травинках и мясистых стеблях появляться перестала – сезон тёплых месяцев прекратил плакать пресными слезами конденсата. Иней на поверхности трав и ветвей деревьев был словно тканая пушистая полупрозрачная накидка. Воздух с самых предрассветных часов брал за горло крепкой хваткой, оседая в лёгкие покалывающей прохладой.  Зимующие птицы, хаотично шастающие меж древесных зарослей пихт и кедров, расправили крылышки, прочищая влажные перья. Перелётные особи уже давно покинули охладевшие края Западного Алтая. У Чёрной Убы медведица с подросшим медвежонком проследовали по звериным тропам, омытым вчерашними дождями, готовясь к долгому зимнему сну.

Вся окружающая кордоны природа уже намерена уснуть под слоем искристого снега, что упадёт на сырую землю пушистым одеялом и усыпит леденящей душу белизной, а пока кроны сибирской рябины покраснели, словно объятые огнём, и пылают, покуда зима их не погасит.

Материал подготовлен лаборантом отдела НМЭПиТ Матковой Ю.А.

Автор фото Матков Д.О.