Кәдімгі сушырмауық. Баранец обыкновенный

Кәдімгі сушырмауық (лат. Hupérzia selágo, Lycopódium selágo), -   шөптесін өсімдік; (Huperzia) сушырмауық тұқымдасы.

Тамыр жүйесі нашар дамыған, биіктігі 6-30 см болатын мәңгі жасыл споралы көпжылдық шөптесін өсімдік.

Сабақтары өсіп келе жатқан немесе тік, дихотомиялық тармақталған, түбінде тамыр жайып, дөңгелек, борпылдақ болып келетін екпе гүлдердің бір бөлігін түзеді. Осы белгілерге сәйкес кәдімгі сушырмауық басқа сушырмауықтарға қарағанда жақсы ерекшеленеді. Екпе гүлдердің бір бөлігінің жасы 100 жылдан астам болуы мүмкін; жылдық өсуі 1-ден 4 см-ге дейін есептеледі.

Жапырақтары (филлоидтар) қою жасыл, ланцетті немесе сызықты-ланцетті, өткір, қалың, қатты, тығыз спираль тәрізді, өскін осіне азды-көпті жабысқан болып келеді.

Өсімдіктің типтік өсу орындары қышқыл күлгінденген топырақтардағы қара қылқан жапырақты ормандармен байланысты. Ол сондай-ақ шыршалы ормандарда және ылғалды аралас және қайың-шөпті қауымдастықтарда, сирек қарағайлы ормандарда және орманды жыралардың түбінде, сфагнумді мүкті батпақтарының шетінде, көбінесе бір жылдық сушырмауықпен бірге өседі.

Шөптесін өсімдік медицинада қолданылады, кейде жәндікжойғы ретінде пайдаланылады.

Ол орман шекарасынан жоғары өседі.

Материалды ҒМЭАжТ бөлімінің маманы Нұрахметова Ә.К. дайындады.

Фото авторы  Премина Н.В.

Баранец обыкновенный

Баранец обыкновенный (лат. Hupérzia selágo, Lycopódium selágo), — травянистое растение; вид рода Баранец (Huperzia) семейства Плауновые.

Вечнозелёный ползучий травянистый споровый многолетник высотой 6—30 см со слаборазвитой корневой системой.

Стебли восходящие или прямостоячие, ветвящиеся дихотомически, укореняющиеся в основании и образующие округлые рыхлые куртины. По этим признакам плаун баранец хорошо отличается от других плаунов. Возраст куртин может превышать 100 лет; годовой прирост колеблется от 1 до 4 см.

Листья (филлоиды) тёмно-зелёные, ланцетные или линейно-ланцетные, острые, кожистые, жёсткие, густо спирально расположенные, более или менее прижатые к оси побега.

Типичные места произрастания вида связаны с темнохвойными лесами на кислых оподзоленных почвах. Растёт также в еловых лесах и во влажных смешанных и берёзово-разнотравных сообществах, реже в сосновых лесах и ольшаниках по днищам лесных оврагов, окраинам сфагновых болот, часто вместе с плауном годичным.

Растение применяется в медицине, иногда используется как инсектицид.

Произрастает выше границы леса.

Материал подготовлен специалистом отдела НМЭПиТ Нұрахметовой Ә.К.

Автор фото Премина Н.В.