Қара қараған сүгені - шебер зиянкес. Чёрный еловый усач – искусный вредитель.

Қылқанның берік діңімен жоғары жаққа ұзын мұртшасы бар қара қоңыз шығып барады. Арқасы қатпарлы және қатты қара қанаттарының астында көрінбейтін үлпек түктері бар. Қанаттарында дақтары сұр түсті, олар табиғатты бейнелеп жатқан епсіз суретшінің қылқаламынан түскен бүркін тамшылары сияқты. Бұл - сүген қоңызы, оның кішкентай личинкалары шыршалы сүректің бойымен лабиринт салып, кеміріп шығады.
Қара қараған сүгені (Monochamus sutor) – отынкескіш қоңыздар (ағылш. Cerambycidae) - қаттықанаттылар отрядына жататын қоңыздар.
Қара сұр дақтары бар қара ұзын денесінің мөлшері екі сантиметрден аспайды.Жыныстық диморфизм аз көрінеді, негізінен айырмашылықтары мүшелі мұртшаларында. Аналықтардың мұртшалары қоңыздың денесінен 1,5 есе, аталықтарыныкы 2,5 есе ұзын. Личинкалары ақ, аяғы жоқ. Қоңыздың дамуы екі жылдан үш жылға дейін созылады.
Тіршілік ету ортасы Еуропа мен Азияның қоңыржай аймағын қамтиды. Бореалды-альпілік түр. Орман зиянкестерінің бірі болып табылады. Жәндіктер адамдар үшін қауіпті емес.
Осы сүген қоңыздары жайлы бірнеше аңыздар бар көрінеді. Оңтүстік Америка тайпаларының аңызы бойынша осы қоңыздың бір түрі суды ұстап тұрған қалың ағаштардың тығыз қопаларын жойып, адамдарға су алуға көмектескен екен. Қоңыздардың личинкалары соңғы ағашқа жайылған кезде, су ағып, ұлы Амазонка өзенінің арнасын құрады. Көптеген адамдар кейбір жәндіктердің әсіресе сүген қоңыздары сиқырлы күштерге ие болып көрінетін біртүрлі дене пішіні мен әдеттеріне ие болып көрінді.
Материалды және фото дайындаған ҒМЭАжТ бөлімінің маманы Ю. А. Маткова

По крепкому стволу темнеющей колкой хвоей ели взбирается вверх чёрный жук с длинными усами. Спинка его шершавая и с едва заметными пушистыми волосками под жёсткими тёмными крылышками. На крыльях пятнышки серые, как будто брызги с кисточки неаккуратного художника, пишущего природу. Это – жук-усач, чьи маленькие личинки выгрызают коридоры лабиринтов в еловой древесине.
Еловый черный малый усач (Monochamus sutor) – вид жуков семейства усачей (Cerambycidae).
Размер чёрного продолговатого тельца с тёмно-серыми пятнами достигает не более двух сантиметров. Половой диморфизм выражен мало, в основном отличием членистых усиков. Усики самок в 1,5 раза длиннее тела жука, самца – в 2,5. Личинка белая, безногая. Первые усачи появляются в мае, лёт приходится на июнь. Развитие жука занимает от двух до трех лет.
Ареал обитания охватывает умеренный пояс Европы и Азии. Бореально-альпийский вид. Является одним из вредителей леса. Для человека насекомое не опасно.
С семейством усачей, как и с любыми иными живыми существами связана ни одна легенда. По преданиям индейских племён с Южной Америки один из видов жука-усача (ближайший родственник чёрного елового) помог людям добыть воду, уничтожая густые заросли деревьев, сдерживающих большие воды. Когда личинки жуков расправились с последним деревом, вода хлынула потоком, создавая русло великой реки Амазонки. Многим людям всегда казалось, что некоторые насекомые, в том числе и жуки-усачи, имеют странную форму тела и повадки, отчего кажется, имеют магические силы. Так и рождаются легенды даже про неприметных чёрных жуков, чьи личинки прокладывают длинные ходы под корой могучих елей заповедных лесов.

Материал подготовлен лаборантом отдела НМЭПиТ Матковой Ю.А.
Фото автора