Бәрпі уқорғасыны. Аконит белоустый.

Аютоты (ақезу бәрпі, қасқыр тамыр, көгілдір қоянот) – көпжылдық, биік өсетін, шөптесін өсімдік болып табылады. Қоянот тұқымдасына жатады. Бұл өсімдік қаһарлы Цербер итінің өлген жерінде өсіп шыққан деген аңыз бар. Скандинавиялық аңыздар бойынша аютоты Тор құдайының қайтыс болған жерінде пайда болған деген хабар бар. Улы өсімдік. Оның уын жабайы аңдарды аулауда қарсыласты улау үшін және медициналық мақсатта қолданылған. Батыс-Алтай мемлекеттік табиғи қорығы аумағында орман алқаптарында және ірі шөпті субальпілік шөптесін жерлерде, өзен аймақтарында өседі. Өте жиі кездеседі. Кей жерлерде қалың өседі. Аютотының құрамында алкалоид бар, ол жүйке жүйесінің қозғалыссыз, сал болып қалуына, қиын демалу және құсуға дейін әкеледі. Сонымен қатар оның уының күші өсетін жеріне байланысты болады. Ең улы өсімдіктер оңтүстік аймақтарда кездеседі. Салқын климаттағы аютоты ыстық климаттағы жақта өсетін өсімдікке қарағанда көп зияны жоқ. Аютотының кейбір түрлері Қызыл кітапқа енгізілген. Аютотының шамамен 300 түрі саналады. Азияда, Еуропада және Солтүстік Америкадан кеңінен таралған. Аютоты жазда гүлдеп бастайды және күздің ортасына дейін гүлдейді. Түсі бойынша аютоты көк және күлгін түстес болып, сондай ақ қызғылт, ақ, сары және қызылкүрең түстес болып кездеседі. Аютотының түптері иісі бойынша ақжелкекке, ал түрі бойынша балдыркөкке ұқсас болады. Бұл өсімдіктің тамырын пайдалану адам ағзасы үшін өте қауіпті!
Ақпарат ҒМЭАжТ бөлімініңмаманы И.Завьяловамен дайындалды.
Фотосурет авторы А.А.Клименко


Аконит (он же борец, волчий корень, голубой лютик) - является многолетним, высокорослым, травянистым растением. Относится к семейству лютиковых. Существует легенда, о том, что растение выросло на месте гибели адского пса Цербера. В скандинавской же мифологии аконит появился на месте гибели бога Тора. Растение ядовито. Его яд использовали для отравления противников, в охоте за хищниками и в медицинских целях.
На территории Западно-Алтайского государственного природного заповедника растет на лесных полянах и крупнотравных субальпийских лугах, по долинам рек. Встречается очень обильно. Местами образует обширные заросли.
Аконит содержит алкалоиды, вызывающие парализацию нервной системы, судороги, затруднённое дыхание и рвоту. При этом ядовитость его зависит от места произрастания. Самые ядовитые растения распространены в южных широтах. В областях с прохладным климатом аконит менее вреден чем в жарком климате. Некоторые виды аконита внесены в Красную книгу. Насчитывается около 300 видов аконита. Распространён в Азии, Европе и Северной Америке. Аконит начинает цвести летом и вплоть до середины осени. По окрасу чаще всего аконит бывает синего и фиолетового тонов, также встречаются розовые, белые, жёлтые и пурпурные оттенки.
Клубни аконита по запаху напоминают хрен, по виду похожи на сельдерей.
Употребление корней аконита очень опасно для организма!
Материал подготовлен специалистом отдела НМЭПиТ Завьяловой И.Н.
Автор фото Клименко А.А.