Алтай жалаңтұқымы. Голосемянник алтайский → Западно-Алтайский государственный природный заповедник МЭГПР РК

Алтай жалаңтұқымы

Алтай жалаңтұқымы (Gymnospermium altaicum) - диаметрі 10-20 см, шар тәрізді дерлік түйнек. Сабағы 5-25 см биіктікте, жіңішке, әрқайсысының түбінде 1 құрама жапырақ және гүлшоғырының тікелей астында отырықсыз дерлік сабақ жапырағы бар. Батыс Сібір мен Алтайдың оңтүстігінде кездеседі. Тау беткейлерінде және ағаштар мен бұталардың арасында өседі.

Жалаңтұқымдар әдеттен тыс жапырақтары мен ерте гүлдену кезеңдері бар өз тұқымдасының түпнұсқа өкілдері ретінде мәдениетке кеңірек енуге лайық. Ерте көктемгі гүлді өсімдіктермен композицияларда жақсы көрінеді. Өсіруге өте төзімді және көлеңкеде де, ашық күн шуақты жерлерде де жақсы өседі.

Жалаңтұқымдарды отырғызу үшін құнарлы топырақтары бар жақсы құрғатылған жерлерді таңдаған дұрыс. Түйнектер олардың биіктігінің 3-4 тереңдігіне отырғызылады.

Жалаңтұқымдар тек тұқыммен көбейеді, олар бірнеше сағат ішінде қораптан тыс кебеді және өнгіштігін толығымен жоғалтады. Оларды жинағаннан кейін бірден себу немесе ылғалданған субстратқа себу алдында сақтау жақсы. Мәдениетте ол әдетте өздігінен себіледі. Тұқымнан олар кеш гүлдейді, шамамен 4-6 жыл бойы өсімдіктер ерте көктемде тек минералды күрделі тыңайтқыштармен қоректенеді. Жалаңтұқымдардың  кейбір түрлерін жергілікті тұрғындар тамақ ретінде және дәрілік өсімдік ретінде пайдаланады.

Материалды ҒМЭАжТ бөлімінің маманы Ә. Нұрахметова дайындады.

Сурет ғаламтор желісінен алынды.

Голосемянник алтайский (Gymnospermium altaicum) - клубень 10-20 см диам., почти шаровидный. Стебли 5-25 см выс., тонкие, каждый с 1 сложным листом при основании и почти сидячим стеблевым, расположенным непосредственно под соцветием. Встречается па юге Западной Сибири и на Алтае. Растет на склонах холмов и среди древесно-кустарниковой растительности.

Голосемянники заслуживают более широкого внедрения в культуру как оригинальные представители своего семейства с необычными листьями и ранними сроками цветения. Хорошо смотрятся в композициях с ранневесеннецветущими растениями. Очень устойчивы в культуре и хорошо растут как в тени, так и на открытых солнечных местах.
         Для посадки голосемянников лучше выбрать хорошо дренированные участки с богатыми почвами. Клубни сажают на глубину 3-4 их высоты.
         Размножаются голосемянники только семенами, которые буквально в течение нескольких часов высыхают вне коробочки и полностью теряют всхожесть. Лучше их сеять сразу после сбора или хранить до посева в увлажненном субстрате. В культуре он обычно дают самосев. Из семян зацветают поздно, примерно на 4-6 год Подкармливают растения ранней весной только минеральными комплексными удобрениями. Некоторые виды голосемянников используются местным населением в пищу и как лекарственные.

Материал подготовлен специалистом отдела НМЭПиТ Нұрахметовой Ә.К.

Фото взято из интернета