Аполлон - құдайдың атымен аталған, қайталанбас келбеті бар көбелек. Аполлон - бабочка с божественным названием и непримечательной внешностью.

Тас үйіндісінде әрең көрінетін, қара жолақпен дөңгеленген, ашық қызыл және қызғылт сары дөңгелектері бар,  ақшыл сұр қанаттарымен үнсіз қалықтап тұрған,  желкенділер  (Papilionidae) тұқымдасынан шыққан үлкен Аполлон  (Parnassius  Apollo)  көбелегі біздің қаланың  тұғындарын қашанда да тамсандырады. Қанатын жайғанда оның ұзындығы 9 см жетеді екен, негізінде түсі ақсары, жиірек ақ түсті болып келеді, бірақ шебер табиғи өрнектің арқасында олар табиғи тастың түсіне ұқсас болып көрінеді. Биікке қарай ұшқанда жұқа қанаты тіптен шаламөлдір болып көрінеді.  Әрине, мұндай көрінбейтін түс жасырыну кезінде көмегін тигізеді, дегенмен төменгі қанаттарындағы жарқын ірі  дөңгелектер бәрібір де адам көзіне түседі, ал құстар үшін  бұл   уландырғыштық белгісі.    Ақырын ұшады, жиі  сарықалуен, гүлкекіре, егінек, жұпаргүл  сияқты ірі гүлдерге қонады.  Айтпақшы, бұл көбелек биік тауларды жақсы көреді, сондықтан да биікте ұшып жүреді, тіпті 3 мың метрге дейінгі биіктікте. Осы жерден  оның ежелгі грек мифологиясындағы ең әдемі құдайдың, музалар мен күн шуағының жебеушісі құрметіне  аталғанына байланысты жорамалдар шыққан.  Аполлон көбелегі ылғи күнге қарай жақын болуға  ұмтылғандай.

Аполлонның жас жұлдызқұрты қара түсті, екі бүйірінде жиі сары дақтарымен болады, бірақ уақыт өте келе дақтар қызыл түске айналады. Рационының негізін бозкілемнің алуан түрлері құрайды. Ол жұмсақ коконда жатып, тікелей жерде көбелекке айнала алады.  Өкінішке орай, көбелектің бұл түрі жойылып кету қаупінде. Лепидоптерологтар дың айтуынша егер де жаһандық жылыну  басталса бұл жұлдызқұрттардың жұмыртқадан ерте шығуына, ал бұл тамақ пен  тұрақты температура режимі болмағандықтан олардың өліміне әкеп соғады.  

Материалды және фото дайындаған ҒМЭжТ бөлімінің зертханашысы
Ю.А. Маткова

Едва заметная в каменной россыпи, неслышно трепещущая своими светло-серыми крылышками с яркими алыми и оранжевыми кругами на них, обведёнными чёрной полосой, большая бабочка Аполлон (Parnassius Apollo) из семейства Парусники (Papilionidae) может очаровать жителей нашего города в его окрестностях.

На самом деле её крылья, в размахе достигающие 9 см, имеют кремовый цвет в основе, а чаще даже белый, но из-за искусного природного узора кажутся похожими на цвет природного камня. К вершинам тонкое крыло вообще становится полупрозрачным. Несомненно, такой едва заметный окрас здорово помогает ей при маскировке, однако яркие крупные круги на нижних крыльях всё же выдают людскому взору и х обладательницу, а птицам дают сигнал о её ядовитости. Летает она достаточно медленно, часто планирует и задерживается на крупных цветках бодяка, крестовника, васильков, нивяника и душицы. Кстати, эта красавица является любительницей высокогорья, поэтому обитает на высоте, иногда достигающей 3 тыс. метров. Отсюда и домыслы о её названии в честь красивейшего бога древнегреческой мифологии, покровителя муз и солнечного света, являющегося «высшим идеалом искусств среди всех произведений древности» по словам отца истории искусств Иогана Винкельмана. Бабочка Аполлон всё время словно стремится быть ближе к солнцу.

Гусеница Аполлона молодая чёрного цвета с частыми жёлтыми пятнышками вдоль обоих боков, но со временем пятнышки становятся красными. Основу рациона гусениц составляют различные виды очитка. Она может окукливаться прямо на земле, лёжа в мягком коконе. К сожалению данный вид бабочек находится в опасности на грани исчезновения. Лепидоптерологи грешат на глобальное потепление, приводящее к преждевременному выходу гусениц из яиц, которые за неимением пищи и стабильного температурного режима погибают.

Материал подготовлен лаборантом отдела НМЭПиТ Матковой Ю. А.

Фото автора